De Betuwe deel zeven: februari 1890
134 jaar geleden
Het is in onze internettijd nauwelijks meer voor te stellen dat het in 1890 een novum was dat geluid kon worden opgenomen. De phonograaf, waarvoor Edinson in 1878 patent aanvroeg, kon geluid opnemen en afspelen en maakte daarbij gebruik van een rol met een waslaag. Het was de voorloper van de grammofoon, die vandaag de dag ook al bijna is uitgestorven. De schrijver van dit fragment ziet al direct de voordelen voor de verslaggevers. Verderop in het artikel schetst hij ook het gevaar dat kranten door ‘geluid’ vervangen zullen worden, maar dat zou toch iets langer duren.
Weekblad De Betuwe van 8 februari 1890 start met een stichtelijk woord over de opvoeding. Opvoeden is een serieuze zaak.
Ook bizar nieuws haalde indertijd de krant
Bij de Elster berichten lezen we over maatregelen tegen bedelarij
De afdeling Overbetuwe der Geldersch-Overijsselsche maatschappiji van landbouw stuurt vanuit Elst ten behoeve van haar twee honderd leden die in de tabaksbouw hun middel van bestaan vinden een verzoekschrift aan de Tweede Kamer om bij wet een heffing van invoerrechten op graan, meel en tabak in te voeren, omdat ‘den tabaksteelt niet slechts in verval geraakt, maar met totalen ondergang wordt bedreigd.’
Ondanks deze poging tot protectie, is – dat weten we nu -de tabaksteelt al lang uitgestorven in de Betuwe.
Dan aandacht voor het culturele leven in 1890.
Uit Lent komt treurig verenigingsnieuws.
In Elst wordt een toneelspel en een blijspel opgevoerd ten huize van Jan Willem Hendriks, dat is in café De Ploeg aan het Willemsplein. Deze Hendriks zou later, in 1924, het Wapen van Elst bouwen
Een ander café, dat van Baltussen aan de (huidige) Rijksweg tracht via een advertentie cognac aan de man te brengen. Waarschijnlijk heet het café dan nog De Hakve Weg. Get zal pas een jaar of tien later de naam De Harmonie krijgen (en daar staat nu Zeeman).
Tenslotte is er groot nieuws in Elst: de gemeente heeft besloten tot de bouw van een nieuwe openbare school. Deze zal aan de Grote Molenstraat, aan de (toenmalige) grens van het dorp, gebouwd worden. De school (nu: De Plataan) , inclusief de vroegere onderwijzerswoning staat er anno 2024 nog steeds. In de krant verschijnt een advertentie met de aanbesteding. Aannemers krijgen twaalf dagen om hun offertes in te dienen.
Rudi Liebrand
