Op donderdag 21 april 2011 overleed te Zevenaar dr. G.B. (Ben) Janssen (officier Koninklijke Landmacht b.d., historicus). Ben speelde in het culturele en maatschappelijke leven van zijn geboortestreek, De Liemers, en dan met name in de tegenwoordige gemeenten Duiven, Zevenaar en Rijnwaarden, een grote rol. Aan de wieg van verscheidene initiatieven in die gemeenten vond men Ben. Maar ook in Elst was hij vele jaren actief.
Vele artikelen en boeken van zijn hand behandelen facetten uit de geschiedenis van de Liemers. Over baksteen, woningbouw, zorg, kerk, oorlog en onderwijs; in die volgorde want zijn belangstelling voor de baksteenindustrie vormde het uitgangs- en vertrekpunt voor al die publicaties. In 1987 promoveerde hij dan ook cum laude aan de Katholieke Universiteit Brabant te Tilburg (nu Universiteit van Tilburg) op een proefschrift getiteld: ‘Baksteenfabricage in Nederland, 1850-1920’. Er is in dit verband wel eens opgemerkt dat hij in feite twee carrières heeft doorlopen: begonnen als militair, geëindigd als historicus.
Aan die lange Liemerse periode ging een Elsterse periode vooraf. Ook in die tijd ontplooide Ben vanuit zijn huis in De Eshof allerhande activiteiten op historisch en organisatorisch gebied. Denk bijv. aan ‘Sint-Jozef in het goud, 1938-1988. Vijftig jaar sociale woningbouw in de gemeente Elst.’
Zo fotografeerde hij in het begin van de jaren ’70 van de vorige eeuw vele saillante punten en situaties van Elst uit de lucht. De door hem bestuurde Pipercup kon men in die jaren nogal eens boven onze gemeente waarnemen.
Daarnaast bood hij onder andere de helpende hand bij de totstandkoming van het boek ‘Elst van heden naar verleden’ door G.J. Mentink m.m.v. C.H. Mentink-Zuiderweg uit 1976, uitgegeven bij gelegenheid van het feest ‘Elst-1250’. Ook bij de opzet van twee zeer grote tentoonstellingen, beide gehouden in de Grote Kerk van Elst, bood hij onmisbare steun. De eerste werd georganiseerd in 1976 ten tijde van de viering van dat onvergetelijke feest ‘Elst 1250’, de tweede in 1984 ter gelegenheid van het feit dat 500 jaar daarvoor de gotische kerk gereed kwam. Bij één van die tentoonstellingen zorgde hij er tevens voor dat de kostbare en onvervangbare museum- en archiefstukken op originele wijze dag en nacht werden bewaakt. Hij legerde namelijk een groep militairen in de consistoriekamer.
Die eerste tentoonstelling leidde er mede toe dat een aantal personen iets later – in het najaar van 1979 – de gedachte aan een lokale historische vereniging in werkelijkheid omzette.
We verliezen in Ben een aimabel, deskundig en behulpzaam mens, die de relativiteit van alle menselijk streven voortdurend voor ogen hield.
Elst, 10 juli 2011
Gerrit Mentink