We ontvingen het boekje “Bètuwse Brökskes”, geschreven door Riem van den Berg uit Andelst met Illustraties van Klarien Verbeek-Verboom en uitgegeven door Boek- en kantoorvakhandel B.O.S. in Zetten in 1991.

Het boekje bevat 13 verhalen in het Betuws. Waarom dit boekje? Er zijn toch al schrijvers in het Betuws? Denk aan Cremer, Lantermans, de dichter Bernard van Meurs, Thijs van Woerkom e.a. Maar er is volgens Riem van den Berg verschil in dialect tussen de dorpen ten oosten van de taalgrens ( Slijk-Ewijk, Valburg en Driel) en die ten westen van de taalgrens (Herveld, Andelst, Heteren en Randwijk). En Riem van den Berg had verhalen die volgens hem niet verloren mochten gaan.

We nemen een van de 13 verhalen voor u hier op: Aon gruzzelemente

Drik van de Dikke Hanne was een heel aander mins as d’r moeder. De Dikke Hanne was een meulepjert van meer dan honderd kilo en nie allinnig dik, maar ok lui en slordig, ze zeie achter hur rug ok wellis, de vette Hanne en dan bedoelde ze ni d’r dikke kont en vetplooie ien gezich en hals. Drik trok meer op d’r vaoder, da was een lange magere kjel, maar wel een gouwe. Drik was ok zo’n dunne, spierig zou de haos zegge, maar wel ieverig, altijd in de weer.
Ze wonde in zo’n klein errebeiers huiske, opgebouwd van ouwe stene en planke, het dak mar een goeie meter van de grond, de vloer in huis en op de geut van esterikke en op de deel waor de geit ston van vastgestampt kleij. De huisraod was ok mar zo zo, hoewel Grad de kjel toch wel handig was. Hij kon van wat ouwe planke soms nog aordig wa make, en stoelematte kon die ok.
Bij alles wa ze mit drie kijnder te doen ha, moes ze ok nog grunen veur de geit en ’t keue en melke bij een boer veur vrij wone. Ze vergat toch nooit um te vege, te dwejle en te stoffe. De miste zurg besteedde ze altijd aon de schorsteen. Daor ha Grad en breje plank veur gemakt, netjes uitgezage en nog snijwerk d’r aon ok. Op de schorsteen stonde d’r eige spullekes, een paor vaosjes, gevonde of gekrege, een duske mit wa kraole en kettingskes en een duske mit een rozekrans, en een nogal wa groot Onze Lieve Heersbeeld, da ze een kir in een diens gekrege ha, want Grad en Drik ware zo as ze da nuumde:”van ’t Houtje”, dus Roms.
Op een keer was ze wir de schorsteen aon’t stoffe en hoe ’t kwam he ze nooit kunne zegge, da ze ’t schuin gezet he, wies ze nie, mar opins kukkelde Onze Lieve Heer van de schorsteen en viel in gruzzelementen op de esterikke vloer, jankend zakte Drik op de kneije tussen de scherve, prebiere ze aon mekor te passe, maar d’r was niks mer van te make. De hele dag was veur d’r bedurreve. ’sAvonds moes Grad d’r trooste, mar’t hielp nie veul, elleke kir keek ze naor de lege schoorsteen. Toen Grad tenslotte zei, dat de kommende dag in ’t durrup verderop erfhuis was bij romse minse en da ze wa uit ’t spaorverrike moes haole en daor naortoe gaon, kreeg ze wir een bietje hoop, mit een bietje geluk kon ze daor messchien een nije Onze Lieve Heer op de kop tikke. Dus ging Drik de aandere merge mit de goeie scholluk vur, en de umslagdoek um op pad. En ja, toen ze terugkwam ha ze behalve nog aandere spulle di ze gekocht ha, omdat ze niet duur ware en ze ze bes gebruike kon, ok nog een beeld under de erm. ‘T minske was knoergelukkig. En tone de buurvrouwe d’r aonhiel um te vraoge waor ze hin gewes was, vertelde ze van ’t kapotgevalle beeld en hoeveul verdriet ze d’r van ha had, en daarum naor ’t erfhuis was gewes um te kijke of d’r gin aander beeld verkocht wir, en zei ze: ”Nou he’k veur twee kwartjes nog een veul moiere Onze Lieve Heer. Ik vijn het nou nie mer errig da de aouwe aon gruzelemente is gevalle.”

Henk Knol