Deze lezing op dinsdag 19 december 2023 werd op een erg ludieke wijze gepresenteerd door dhr. Pierre Cuypers, historicus en voormalig geschiedenisleraar aan het OBC in Bemmel en Elst. Hij vertelde allereerst iets over zichzelf, waarom hij in Bemmel bij het Over Betuwe College (toen nog Scholengemeenschap Oost-Betuwe) terecht kwam, de afwijkende manier van les geven in het vak geschiedenis met een andere kijk op het verleden.

Het onderwerp van deze avond ging vooral over de Betuwe, het gebied tussen Rijn en Waal. Belangrijk hierbij waren de vaarroutes voor aanvoer van manschappen (o.a. soldaten) en materieel (stenen/bomen etc.) om bijvoorbeeld nederzettingen en tempels te bouwen. Ook de kwaliteit van de vruchtbare bouwgrond was een item.

Eigenlijk geeft de geschiedschrijving ons een sterk vertekend beeld over de Betuwe. Het was juist een gebied van hevige strijd, grote spanningen, oorlogen en veel ellende.

Deze landstreek lag tussen diverse stuwwallen, waardoor het uitermate geschikt was als goede basis voor veel strijd en oorlogen. De grens van het Romeinse rijk liep hier dwars doorheen. Veel onderlinge strijd tussen hen en de Bataven, Franken en Saksen. Ook de Noormannen vestigden zich hier. Hij vergeleek deze situatie van migratie destijds met de situatie van nu. Het samensmelten van volkeren en stammen, dus eigenlijk niet veel verschil met de situatie nu in de wereld. De mensen zochten werk, eten of waren op de vlucht en op zoek naar veiliger gebieden, bijvoorbeeld de Betuwe. Ook besprak dhr. Cuypers de Reformatie in deze regio met al haar gevolgen. Confrontaties tussen het katholieke Kleef en het protestante Gelre konden niet uitblijven.

Wat weer ter sprake kwam en dat hebben we tijdens eerdere lezingen ook al vaker gehoord, dat tijdens de Tweede Wereldoorlog nergens in Nederland de strijd heviger was en langer heeft geduurd dan in onze Betuwe, ondanks dat andere steden aan de overkant van de grote rivieren hier anders over dachten.

Ook schonk dhr. Cuypers enige aandacht aan de expansiedriften van deze grote steden richting de Betuwe. Als reactie hierop tracht onze regio het tij te keren door bijvoorbeeld aanleg van landschapsparken, sportparken, waterpartijen en dergelijke.

Samenvattend kunnen we zeggen dat de Betuwe in heel de historie vanaf de prehistorie tot heden een erg belangrijke rol heeft gespeeld.

De avond werd  bezocht door ruim 50 mensen, de aanwezigen konden erg genieten van het indrukwekkende verhaal van dhr. Cuypers. Hij bracht deze onderwijzende avond met een groot enthousiasme, veel leuke anekdotes, regelmatig kreeg hij het publiek aan het lachen. Het was een soort nieuwe geschiedenisles, die (ik spreek in ieder geval over mijzelf) ik graag had gehad op deze manier op de middelbare school. Degene die verhinderd waren op deze avond hebben wat gemist. Later in de wandelgangen heb ik diverse aanwezigen nog even gesproken en allen waren zeer te spreken over het onderwerp, maar zeer zeker over de wijze waarop deze avond werd gepresenteerd.  Al met al een bijzonder geslaagde avond.

Marius Jansen
coördinator lezingen en excursies Marithaime