Geslaagde avond presentatie MEIDAGEN 1940

Op donderdagavond 12 december 2024 werd er in het Wapen van Elst door Historische Vereniging Marithaime een lezing georganiseerd, gepresenteerd door Dhr. Tony Mouw, (Hoofdinspecteur bij Politie) welke ging over MEIDAGEN 1940

Engeland geïrriteerd, Frankrijk verbijsterd, Hitler woedend en

Nederland……naïef! wanhopig! slecht voorbereid etc.

Deze avond werd bezocht door plm. 60 personen, helaas wat minder dan dat we gewoonlijk gewend zijn. Zij die om moverende redenen niet aanwezig konden zijn hebben naar mijn mening echt wat gemist. Na afloop heb ik diverse mensen gesproken en deze waren het unaniem eens, dat het een geweldige presentatie betrof. En natuurlijk ondersteun ik deze mening.

Gelukkig konden we op tijd beginnen, daar we vooraf wat digitale startproblemen hadden. Tony had een groot aantal attributen meegebracht stammend uit de tijd van voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog onder andere helmen, petten, telefoons, koffers, lampen, uniformen, boeken etc. Enkele van deze zaken gebruikte hij tijdens de lezing om wat extra accent te geven aan zijn verhaal.

Hij begon zijn verhaal wat onheilspellend over de rede die NAVO Secretaris-Generaal Mark Rutte onlangs hield met als titel -TIJD OM ONS GEESTELIJK VOOR TE BEREIDEN OP EEN MOGELIJKE OORLOG- Hij stelde dat wij niet klaar zijn in Europa voor wat mogelijk de komende 4 tot 5 jaar op ons af kan komen.

En- JUIST- daar ging het verhaal van Tony Mouw over. Hij stelde, dat Nederland eind jaren 30 het dreigende gevaar uit Duitsland niet serieus nam. Per slot van rekening waren wij in de Eerste Wereldoorlog ook neutraal gebleven. Er kwamen wel van allerlei alarmerende signalen binnen, maar er werd hier op bestuurlijk respectievelijk politiek niveau niets mee gedaan. Het zal wel niet zo een vaart maken. Nederland was gewoon te zuinig.

De hoogste militair destijds Generaal Reijnders maakte wel diverse meldingen richting de regering. Er moest meer geld naar het leger. Er moest meer geïnvesteerd worden in o.a. wapens, tanks, vliegtuigen etc. Ook moest het leger gemoderniseerd worden, de opleiding schoot te kort en bij de soldaten ontbrak het aan de nodige motivatie. De regering vond hem maar een onruststoker, ze vonden hem vervelend , resultaat hij werd op non actief gesteld. Nederland wilde geen geld stoppen om ons land te beschermen tegen een eventuele inval door de Duitsers. Alles kost immers teveel geld. Waarom zouden we! Alleen de politieke partij SGP was voorstander van een verhoging betreffende het budget voor Defensie. Zo werd er een andere opperbevelhebber benoemd en wel Generaal Winkelman werd van stal gehaald, een gematigde oud gediende. In alle landen om ons heen waren er duidelijk signalen, dat de Duitsers al actief bezig waren met oorlog voeren. Ik benoem hierbij Polen, Denemarken en schermutselingen aan de Franse grens. Echter Nederland hoopte waarschijnlijk wederom buiten schot te blijven ,middels een neutrale status, ondanks dat er regelmatig uit allerleis bronnen informatie binnenkwam van een dreiging vanuit het Oosten. Zelfs de gematigde Generaal Winkelman attendeerde de regering op het naderende gevaar. Ook hier werd vervolgens ,vooral op ambtelijk/politiek niveau niets mee gedaan en door een aantal officieren werd de situatie niet al te serieus genomen. De communicatie tussen de legerleiding onderling en het landelijk bestuur was erbarmelijk slecht te noemen.

NEDERLAND WAS DUS ZEER SLECHT VOORBEREID OP HET KOMENDE GEVAAR!

Ja en toen de dramatische inval op vrijdag 10 mei 1940, die precies vijf dagen tot en met dinsdag 14 mei zou duren.

Ja Nederland had natuurlijk zijn waterlinies, waar we in voorafgaande eeuwen op konden vertrouwen. Op basis van deze liggingen werden er verdediging linies gestationeerd, door een aantal bataljons met de bedoeling weerstand te bieden tegen de oprukkende Duitsers. Tony besteedde specifiek aandacht aan de minder bekende gebeurtenissen, met name in Oost Nederland. Alles was bedoeld om met name Het Westen (Randstad) van het land zo goed mogelijk te beschermen, middels de laatste waterlinie. Er werden veel verkeerde beslissingen genomen bv opblazen bruggenhoofden, de belabberde bescherming van intacte bruggen, die een belangrijk rol zouden hadden. Ook nu weer was de communicatie ver te zoeken. Generaal Winkelman, hoe goed hij het ook bedoelde kon geen potten breken. Hij was vaak niet op de hoogte gebracht door zijn staf of door de regering. De goede man sliep nauwelijks tijdens deze hectische dagen. Hij moest Koningin Wilhelmina aansporen om te vertrekken naar Engeland, stampvoetend zei Wilhelmina ik vertrek niet met de waarschijnlijk historische woorden -IK LAAT MIJN VOLK NIET IN DE STEEK!-. Uiteindelijk ging ze onder protest akkoord , maar ze wilde wel naar Zeeland uitwijken, echter de boot raakte zogenaamd uit koers en aldus kwam zij in Engeland terecht. De rest van de koninklijke familie was reeds geëvacueerd naar Canada.

De strijd met de Duitsers was niet te winnen, door met name het grote overwicht die ze hadden op allerlei gebied zoals manschappen, vliegtuigen, pantserwagens, artillerie en natuurlijk door de kennis verkregen door onder andere adequate spionage hoe Nederland steunde op de verdediging van de waterlinies en waar de Nederlandse bataljons gelegerd waren. Maar zoals eerder vermeld, we waren niet goed voorbereid op deze veldslagen door onder andere slechte bewapening, gedemotiveerde soldaten, onkunde bij de officieren, slechte communicatie, verkeerde beslissingen etc.

Er werd natuurlijk op diverse fronten ook heldhaftig gevochten. Laten we dat vooral niet vergeten.

Tony besteedde ook nog aandacht aan de bepalende strijd die plaats vond in Brabant en Limburg het schakelpunt in de strijd tussen de Franse en Duitse legers. België was behoorlijk ontstemd over de manier van verdedigen op belangrijke locaties in Nederland .

De oorlog eindigde ten slotte na het verwoestend bombardement van Rotterdam en de eventuele dreiging, dat ook Utrecht en Amsterdam moesten vrezen gebombardeerd te worden Toen moest Nederland uiteindelijk wel capituleren.

Op het eind van zijn presentatie liet Tony nog een overzicht zien, hoe de verhoudingen lagen tussen Nederland, België en Duitsland. Hierbij zag je in een tabel de enorme verschillen in manschappen en bewapening, zelfs België met beduidend minder inwoners was vele male beter voorbereid en bewapend op de komende dreiging.

Al met al kan ik wel stellen, dat de spreker ons op een zeer bevlogen en boeiende wijze meenam in zijn uitgebreide verhaal over de meidagen 1940

Iedereen luisterde zeer aandachtig en voor velen zal deze presentatie wel een andere kijk hebben gegeven op de situatie destijds. Bij deze alsnog dank aan Dhr. Tony Mouw voor zijn buitengewone, interessante verhaal .

Marius Jansen, coördinator lezingen en excursies Marithaime.