DE TOL BIJ DE SEVENBRUGGEN

Op dinsdagavond 25 mei werd er in Het Wapen van Elst een lezing georganiseerd door Marithaime. Deze presentatie werd verzorgd door de broers Frits en Coen Hoogveld. Er waren plm. 65 bezoekers op deze avond .

De lezing werd ingedeeld in 3 onderwerpen met het meeste accent op de 1) de Trekvaart DE GRIFT. De andere 2 thema’s gingen met name over 2) De TOL bij Sevenbruggen en 3) De Diligences.

Het was een bijzonder interessante avond, Coen en Frits vertelden uitgebreid over De Grift met name waarom die destijds is aangelegd. Als grootste reden kun je er vanuit gaan, dat de kleigrond in de Betuwe vaak onbegaanbaar was in de winter en bij erg slecht weer. Er werd naar alternatieven gezocht het was dan ook de bedoeling om een snelle verbinding te maken tussen Arnhem en Nijmegen voor de wijze van transport van goederen en personen. De oorsprong bevond zich bij de Praets in Arnhem, gelegen nabij de Rijn en eindigend in Lent. Er bestaat hier in Lent nog steeds een weg die de Grift heet. Het was een kostbare aangelegenheid om de aanleg van deze Grift te realiseren. Er werd een verdeling gemaakt tussen de beide steden om deze vaart te bekostigen. Nijmegen nam het grootste gedeelte van deze kostenpost op zich. De aanleg heeft lang geduurd er moest immers met spades/schoppen en kruiwagens gewerkt worden alles met de hand dus. Verder werd er uitgeweid over hoe de schuiten(bootjes) getrokken door paard(en). De vaart had ook erg veel onderhoud nodig, anders slibde deze gauw dicht. Een kostbare aangelegenheid dus. Uiteindelijk bleek dat deze wijze van vervoer niet rendabel was en werd de vaart opgeheven. Er werd vervolgens een weg aangelegd op de grond die destijds afkomstig was uit de gegraven vaart. Dit is de huidige Rijksweg Noord en Zuid . Je kunt dit nog enigszins zien als je op deze Rijkswegen rijdt, dat de fietspaden aanzienlijk lager zijn gesitueerd, vooral richting Arnhem.

Het 2^de deel ging over de Tol bij Sevenbruggen, deze naam werd ontleend aan de aanwezigheid van 7 bruggen. Zoals het woord Tol zegt , hier moest dus Tol betaald worden aan de tolnemer(ambtenaar). Ook besprak Coen, dat deze Tol o.a. beheerd werd door een aantal voorouders van hen. Er werden hier diverse anekdotes besproken over onder andere overmatig alcohol gebruik en het gevolg hierop. De Tol was een groot herenhuis, de koetsiers konden hier ook. eten/drinken en eventueel overnachten. In Elst staat ter hoogte van de Wetering aan de Rijksweg Nrd. nog steeds een pand dat de naam Tol draagt.

Het 3^de deel werd geheel verzorgd door Frits over zijn paradepaardje de Diligences. Aan de hand van vele mooie plaatjes gaf hij tekst en uitleg over de verschillende koetsen en aanspanningen en wat hun mogelijkheden waren betreffende het vervoer van goederen. Als oud amateur koetsier kon Frits dan ook een mooi verhaal ten gehore brengen. Ook besprak hij de diverse locaties/haltes waar de paarden gewisseld moesten worden. Een van deze boerderijen wad de boerderij van de Fam. Epskamp later de fam. Mocking. Deze plaats is nog te herkennen, als je onder het spoorviaduct richting Arnhem rijdt, dan zie je aan de rechterzijde nog een bouwval van deze boerderij.

Al met al kunnen we weer spreken van een geslaagde lezing . De avond werd afgesloten met een bedankje richting Frits en Coen en aanwezigen door de voorzitter van deze avond Marius Jansen.

MARIUS JANSEN