Naam, buurten en grenzen van Lent

Door Frans Mikx.

De vroegste vermelding van Lent is gevonden in een keizerlijke oorkonde van 20 oktober 1196. In de meer dan 800 jaar oude oorkonde staat dat graaf Alard en zijn echtgenote Uda het ‘predium in Lente’ schenken aan het gasthuis in Nijmegen. Het ‘predium’ was een vrij grote bezitting die bestond uit de boerderijen de Broodkorf, het Laauwik en het Visveld. Lent zelf is een veel ouder dan 800 jaar. In de steentijd ruim 7000 jaar geleden leefden de bewoners in buurschappen op de hoger gelegen oeverwallen en stroomruggen langs de stromen en strangen van de Rijndelta, in open verbinding met de zee. In de vroeg Romeinse tijd toen de Waal nog een onaanzienlijke stroom was Lent de een graanschuur voor het legioen op de stuwwal bij Nijmegen en lag bij Lent een brug over de Waal. Op het kruispunt van twee hoofdtransportroutes; de oost-west verbinding over de Waal en de noord-zuid route door de Betuwe is Lent ontstaan. De bewoners van Lent en ander buurschappen leerden van de monniken van Aelst het land te bebouwen, de moerassen te ontginnen, dammen en wegen aan te leggen en de landerijen met kades te beschermen. Het bovenstaande kaartje geeft een beeld van Lent in 1871.

De dammen en kades rond de buurschappen werden aaneengesloten tot een doorlopende ring van ”bandijken” waardoor de Waal buitendijks werd gesloten. Om de bandijken te onderhouden, de bewoners te beschermen en onder de duim te houden ”schreef” graaf Reinald II in 1327 een Land- en Dijkbrief waarin hij in Elst een Schoutambt instelde. Later ontstond daaruit het polderdistrict Over-Betuwe dat nu Waterschap Rivierenland wordt genoemd. In Elst bepaalde het Ambt Over-Betuwe: de waterschapstaken, de rechtspraak en ook de grenzen van de dorpspolders. In de 14e eeuw kreeg de buurschap Lent een kerkje dat aan Sint Martinus werd gewijd en is er sprake van kerspel Lent.

Gelegen tegenover de vestingstad Nijmegen was Lent een centrum van transport, stalling, logies en handwerkslui zoals smeden en radmakers en mandenmakers. Door zijn strategische ligging was Lent ook het verzamelpunt van krijgsvolk dat de stad belegerde dan wel verdedigde vanuit de door aarden wallen gevormde Schans aan de Oosterhoutsedijk. De Waal was in de 16e eeuw de grens van de Staten van Holland. Vanuit Lent werden de Spanjaarden onderleiding van de Hertog van Parma door de legers van Prins Maurits verjaagd en werd Nijmegen vanaf de schans Knodsenburg dagenlang beschoten en tenslotte bevrijd. Eind 17e eeuw trokken de legers van Lodewijk de XIVe onderleiding van Turenne plunderend van Gendt naar Lent. Zij veroverden na aanzienlijke verliezen de schans Knodsenburg en tenslotte ook Nijmegen.

Begin 19e eeuw was het opnieuw raak nu waren het de Pruisen die prins Willem van Oranje de latere Koning Willem I te hulp kwamen. De Pruisen werden ingekwartierd op Doornik en mogelijk in de Dornenburg en Porrenhof gelegen in de Stelt, alwaar zij de veestapel afslachtten, de vrouwen verkrachtten en de boomgaarden opstookten.

Gedurende al die eeuwen was het lokale bestuur in handen van de buurmeesters en geërfden van de Dorpspolders. In de Bataafse tijd was Lent enkele jaren een zelfstandige gemeente met een eigen rechtbank daarna vormden Elst en Lent één gemeente maar de Dorpspolder Lent behield tot 1953 zijn eigen bestuur dankzij het machtige Polderdistrict Over-Betuwe.

Bij de annexatie van Lent in 1998 was de woonplaatsnaam ”Lent – gemeente Nijmegen” een onderhandelingspunt in de overeenkomst tussen Elst en Nijmegen. (Plaatje grenzen van Lent).

Als afscheidscadeau schonk de gemeente Elst 17 kunstwerken van Raoul Teulings ter markering van de grenzen van Lent. De Straatnaamcommissie heeft in samenspraak met Marithaime historische namen voorgesteld voor de nieuwe singels en de elf buurten in Lent: Vossepels, Visveld, dorp Lent, Laauwik, Lentseveld, Broodkorf, Koudehoek, Woenderskamp, Hof van Holland, de Schans en de Stelt. Op naastgelegen kaartje zijn de buurten van Lent aangegeven. Voor de buurten in de woonplaats Lent worden bestemmingsplannen gemaakt. Lent kreeg weer een Station en in 2007 een middelbare school en komt er zelfs een grootwinkelcentrum. Niet alleen door de nieuwbouw maar vooral door de dijkverlegging gaat veel van het historische Lent verloren. De Lentenaren weten al lang dat het ”dorp” verdwijnt. Maar voor velen is Lent een woonplaats met allure.